Leptin : ฮอร์โมนความอิ่ม ที่พิชิตความอ้วน สาเหตุที่บางคนกินไม่รู้จักอิ่ม เพราะเหตุใด
Leptin คืออะไร
คือ ฮอร์โมนที่ควบคุมความอิ่ม ความหิวของร่างกาย โดยสัมพันธ์กับระดับไขมันในร่างกาย ฮอร์โมนเลปติน จะทำงานตรงกันข้ามกับฮอร์โมนเกรลิน (Ghrelin) ที่เป็นตัวกระตุ้นให้ให้เกิดความหิว
ฮอร์โมนเลปตินทำงานอย่างไร?
ควบคุมสมดุล( homeostasis) ของการกินอาหารและการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย มีความเกี่ยวข้องกับการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต และยังเกี่ยวข้องกับระบบสืบพันธุ์ และการสร้างกระดูกด้วย เพราะ Leptin จะทำให้มีการกระตุ้นการหลั่งสาร alpha-melanin stimaulating hormone ที่ทำให้การอยากอาหารลดลง
ภาวะดื้อต่อเลปติน (Leptin Resistance)
เกิดจากการที่ร่างกายเรามีไขมันส่วนเกินเยอะเกินไปอาจจะเกิดจากพฤติกรรมการกินของคนไทยที่เปลี่ยนไปกินอาหารฟาสต์ฟู้ดมากขึ้น ทำให้ร่างกายสะสมไขมันมากเกินไป ส่งผลให้สมอง และฮอร์โมนเลปติน ไม่สามารถสื่อสารกันได้ปกติ ทำใ้ห้การไหลเวียนโลหิตก็จะไม่ดี ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเลปตินในกระแสเลือดเยอะขึ้นไปด้วย ฮอร์โมนเลปตินก็ไม่สามารถเดินทางไปหาสมองได้ ทำให้ไม่สามารถสั่งงานให้สมองรู้จักคำว่าอิ่ม ส่งผลให้
- กินเยอะขึ้น เพราะสมองเข้าใจผิดว่าร่างกายไม่มีไขมัน และพลังงานแคลอรี่เหลือแล้ว จึงกระตุ้นให้เรากินบ่อย และเยอะขึ้น
- ร่างกายเผาผลาญพลังงานน้อยลง สมองเข้าใจว่าแหล่งพลังงานเหลือน้อยลง มันก็จะกระตุ้นให้ระบบการทำงานของร่างกายให้ทำงานช้าลง เพื่อประหยัดพลังงานแคลอรี่ ทั้งที่ไขมันที่พุงยังมีเป็นกองๆ
การควบคุมให้ฮอร์โมน Leptin ทำงานได้ปกติ
- เลี่ยง/งด อาหารแปรรูป: อาหารแปรรูปส่วนใหญ่จะมี น้ำตาล ไขมัน และโซเดียมในปริมาณที่สูงเกินไป จึงส่งผลให้ร่างกายสะสมไขมันเยอะขึ้น
- เน้นไปที่เส้นใยอาหาร: ทั้งชนิดละลายในน้ำ และชนิดที่ไม่ละลายในน้ำ ล้วนช่วยให้เราอิ่มท้องนานขึ้น ลดความอยากอาหาร และกระตุ้นให้ระบบย่อยอาหารทำงานดีขึ้นด้วย
- ออกกำลังกาย: การออกกำลังกายจะช่วยให้ระดับฮอร์โมนอยู่ในระดับปกติ และร่างกายนำไขมันออกมาใช้มากขึ้น
- พักผ่อนให้เพียงพอ: การพักผ่อนไม่เพียงพอจะส่งผลให้สุขภาพโดยรวมพัง และน้ำหนักเกิน
- ลดระดับไขมันในเลือด: ไขมันในเลือดที่เรียกว่า ไตรกลีเซอร์ไรด์ (Triglycerides) นั้นจะไปบล็อคสัญญาณที่ฮอร์โมนเลปตินพยายามสื่อสารกับสมอง ดังนั้นเราต้องลดปริมาณไขมันชนิดนี้ลง เช่น งดดื่มน้ำอัดลม เป็นต้นครับ
- เน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง: โปรตีนช่วยเพิ่มมวลกล้ามเนื้อ ลดความอยากอาหาร กระตุ้นให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานมากขึ้น และ ลดภาวะดื้อต่อฮอร์โมนเลปติน ครับ