เล็นไร (Demodex spp.) ไรขนที่คนคิดไม่ถึง ว่าจะชอนไชใบหน้า สาเหตุปัญหาผิวอักเสบ
เล็นไร (Demodex spp.) คืออะไร
เล็นไร หรือไรขน เป็นปรสิตใน Class Arachnida,Order Acarina ที่อาศัยบริเวณต่อมขน (Hair follicles) หรือ ที่ท่อนำไขมัน (Secretory ducts of Sebaceous gland) ซึ่งพบได้อยู่ 2 ชนิดคือ D.folliculosum,D.brevis มักจะพบในผู้ที่มีอายุเกิน 30 ปี และไม่พบในเด็กเล็กต่ำกว่า 5 ปี
บริเวณที่พบได้บ่อย ได้แก่ บริเวณที่มีต่อมไขมันมาก เช่น ร่องจมูก รองมาก็บริเวณ โหนกแก้ม หน้าผาก คาง ศีรษะ
อาการแสดง เล็นไร ทำให้ผิวหน้าเกิดผื่นแดง หรือต่อมขนอักเสบได้ ผื่นเกิดจากร่างกายมีการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อเล็นไร มีลักษณะเป็นตุ่มนูนแดงขนาดน้อยกว่า 1 ซม.(Papule) หรือมากกว่า 1 ซม.( Nodule) หรือเป็นตุ่มหนอง (Pusetule)
– ในผู้ป่วยที่ภูมิคุ้นกันบกพร่อง เช่น ผู้ป่วยเอดส์ อาจจะพบอาการรุนแรงมาก จนเกิดเป็นตุ่มน้ำ (Vesicles) หรือสะเก็ดหนอง
demodex acne 
demodex spp.
Demodex 
ตรวจอย่างไรถึงจะเจอ โดยการขูด หรือกดสารที่อยู่ในท่อไขมัน บริเวณที่สงสัย หรืออักเสบเป็นผื่นแดง ไปเกลี่ยลงในสไลด์แก้ว แล้วหยด glycerin 1 หยด ปิดด้วย cover slip แล้วนำไปส่องกล้องจุลทรรศน์หัวต่ำ
– โดยในคนปกติ จะมีตัว Demodex ขนาด 0.1-0.9 มม. อยู่ประมาณ 2-3 ตัวต่อกำลังขยาย 4X
– แต่กรณีที่ทำให้เกิดโรค หรืออาการ (Demodicosis) จะพบตัวเล็นไรมากกว่านี้หลายเท่า
แนวทางการรักษา ปกติถ้าไม่มีอาการใด ไม่จำเป็นต้องรักษา เพราะตัวเล็นไร พบได้ปกติในผิวหน้าคนเราอยู่แล้ว แต่ถ้าพบมากกว่า 4 ตัวต่อกำลังขยาย4X และพบ อาการอักเสบ ตุ่มแดง อาจจะต้องรักษาดังนี้
1. ทา 25% BP emulsion วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 3-5 วัน
2. ทา 1% Lindane วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 3-5 วัน หรือ
3. ทา 5% BP lotions ร่วมกับ 5% Sulhur ลดการอักเสบ เป็นเวลา 3-5 วัน หรือ
4. ทา 1% Premethrin cream ทิ้งไว้ 10 นาทีแล้วล้างออกทุกวัน ประมาณ 1-2 สัปดาห์ หรือ
5. ทา Clotamiton วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 3-5 วัน
6. ล้างหน้าด้วยสบู่ที่มีตัวยา antiseptic ทุกวัน